Seizoen 22/23 was in de eerste plaats een bevrijding van het besef dat het onvoorstelbare mogelijk is, namelijk dat alles wat je plant zomaar kan verdwijnen door een virus, een oorlog of een milieuramp. Hoewel niets nog steeds wordt uitgesloten, lijkt het toch alsof we terugkeren naar de normale gang van zaken van leven en werken in het theater. Het seizoen was begonnen met veel plannen waarvoor het wachten was op antwoord van de fondsen. Ook met veel reizen in het kader van Europese projecten die weer mogelijk waren. Zo bezochten collega’s van ZID Theater in korte tijd achter elkaar Servië voor Remix Comix, het Festival for Human Creation van DAH Theater, Finland en Portugal voor Theater in Palm, en Spanje voor Groene Ethiek voor een ontmoeting met Eugenio Barba en Julia Varley van het Odin Theater, het Magdalena project en Our Stage project, waarvoor we ook Bulgarije hebben bezocht. En misschien ben ik nog wel iets vergeten.
Het seizoen begon vervolgens traditiegetrouw met theaterworkshops voor het Toekomst Lab voor jongeren en daarna volgde het project FATE 2, voor jonge makers, nieuwkomers en statushouders die aan de slag willen in de kunstwereld in Nederland en Europa. Het artistieke team van ZID Theater werkte ook aan verschillende projecten, waarvan de voorbereidingen voor het nieuwe grote theaterproject Water nog gaande zijn. En in de digitale residentie van Teatro Ja uit Lissabon ontstond een nieuwe interessante samenwerking op dit project. We hadden een grote verrassing tijdens het Nationale Theaterweekend van januari 2023 waar we verschillende ZID Theater-voorstellingen speelden: Alfabet voor Onzekere Tijden, Rebel, en (tijdelijk) de laatste voorstelling NO FEAR. Daarna kwamen de voorbereidingen voor het ExpoloreZ festival 23, dat we in mei organiseerden. Daarvoor maakten we de voorstelling CARGO H met de groep jonge talenten Fate 2, geregisseerd door de jonge maar al ervaren regisseur Daan Bosch en artistiek gecoördineerd door Sebo Bakker. Voor de opening van het festival werd de voorstelling Boom! Botsing! Oh! Hallo! – where comics and theatre meet gemaakt door choreografe Joske Daamen, samen met performers van het artistiek team van ZID en de Fate 1 groep, vijf excellente performers en één muzikant. Daarnaast realiseerden we dus ExploreZ 23, een groot festival van 10 dagen met uitvoeringen en presentaties in parken, een theater en een galerie. Met heel veel artiesten en verrassend veel nieuw publiek en met een nieuwe website.
Niet alleen gingen wij zelf naar internationale trainingen, meetings en tours, we mochten ook veel gasten bij ons verwelkomen. Collega’s, kunstenaars uit Spanje, Servië, Slovenië, Tsjechië, Italië, Duitsland, Brazilië, Griekenland en Denemarken, die hun ervaring naar Amsterdam en Nederland brachten en deelden met vele kunstenaars, met het publiek en met verschillende gemeenschappen die samenkwamen in de ZID Theater. En natuurlijk verdient de masterclass van Eugenio Barba en Julio Varley, van het beroemde, internationale ODIN TEATRET, speciale vermelding. Ondanks dat werken we hard en veel in onze ‘eigen’ regio, op de grens van Amsterdam West en Nieuw West, en hebben we veel artistieke programma’s die openstaan voor zowel kinderen als volwassenen.
Maar dit bruisende seizoen, vol nieuwe theaterervaringen en artistieke dynamiek, drukte ons ook op het feit dat de coronaperiode ook problemen achterliet. En er zijn nieuwe conflicten, zoals de oorlog in Oekraïne, een nieuwe vluchtelingengolf en politieke onveiligheid, prijsstijgingen in het dagelijks leven, energie die een stuk duurder werd, onveiligheid in de culturele sector (en daar niet alleen) die direct effect heeft op iedereen die er werkt, de milieucrisis die overal om ons heen merkbaar is.
Wat is de rol van kunstenaars in tijden van crisis? Wij kunstenaars kunnen de wereld niet veranderen, maar we kunnen op dit alles reflecteren door middel van een authentieke expressie en door ons werk mensen steun geven en vertrouwen dat het voor ons allemaal mogelijk is om ons verbonden te voelen in onze zoektocht naar een betere toekomst.
Daarom is werk in theater en kunst zo belangrijk. Omdat het mensen kan helpen zich beter te voelen. Contact te laten maken met anderen. Daarom kijken we toch weer optimistisch en vol nieuwe ideeën uit naar seizoen 23/24 en de nieuwe theater uitdagingen die voor ons liggen.
En tegelijkertijd kijken we ook terug. Op ons werk 30 jaar lang. En zoeken we steeds weer verbinding met de ervaringen die we opgedaan hebben, de lessen die we geleerd hebben. En zo zal de titel van mijn onderzoek gaan heten: Roots & Future. Want zonder te weten waar je vandaan komt, kan je ook niet weten waar je naar toe wilt gaan!