“Meer dan door ander kunstaanbod word ik door goede participatieve kunst geraakt, als mens, in een gedeelde artistieke ervaring met een wederzijds besef van menselijkheid als gevolg.”
Sandra Trienekens
In het nieuwe boek: ‘Participatieve kunst – gewoon kunst in moeilijke omstandigheden’ van Sandra Trienekens, cultuursocioloog (PhD) en sociaal geograaf (MA), wordt ZID Theater met nog drie andere organisaties, Moving Arts Project (MAP), MusicGenerations en Cascoland als voorbeeld van participatieve kunst genomen.
De centrale vraag van het boek is: Hoe we tot een genuanceerder begrip van participatieve kunst kunnen komen?
We zijn blij dat we een belangrijke plek hebben in dit boek en binnen de participatieve kunst. Ten eerste vanwege onze aanpak, die in het boek goed beschreven wordt. Maar ook in breder opzicht, namelijk dat het boek een poging is om de denkwijze rondom participatieve kunst en kunst in het algemeen in Nederland te vernieuwen en te veranderen.
De artistieke drive van ZID is het streven naar innovatie in (de productie van) theater, inspiratie putten uit de authentieke verhalen van community acteurs, samen met hen werken aan een nieuwe theatertaal die de veelzijdige context van Amsterdam weerspiegelt, en de deelnemers naast een artistieke ervaring een weg naar talentontwikkeling in de kunst te bieden, evenals naar sociaal empowerment en nieuwe verbindingen. (pag. 13)
Hoe komen we tot een genuanceerder begrip van participatieve kunst en daarmee ook tot een effectievere kritiek op en betere ontwikkelingskansen voor deze kunstvorm? Deze publicatie doet op verschillende manieren een handreiking. Allereerst door het verbreden van onze blik op de geschiedenis van artistiek onderzoek naar de relatie tussen kunst en het dagelijkse leven aan de ene kant, en tussen kunstenaar en publiek aan de andere kant. Vervolgens door de nadelige gevolgen van de Nederlandse kunstdiscours voor de positie van participatieve kunst in kaart te brengen.
Participatieve kunstorganisaties zijn bedreven in de ‘inclusieve benadering’. Voor ZID gaat het dan niet om het aantal mensen van ‘niet-Nederlandse afkomst’ op het toneel, kantoor of in de schoonmaak. Het gaat niet om mensen die daar normaliter niet komen als publiek naar de schouwburg te halen. Inclusiviteit spreekt voor ZID en de andere onderzochte praktijken uit de manier waarop een organisatie denkt dat ze georganiseerd moet zijn, uit wie er meebeslist over programmering of thema’s van producties, over wie betrokken moet worden, enzovoort. De inclusieve benadering betekent ook het aantrekken van en werken met mensen met en zonder ervaring met het maken van kunst, mensen die hoog en minder hoog zijn opgeleid, mensen die wel en niet kwetsbaar zijn, etc. Niet omdat het moet, niet omdat het beleid inclusiviteit voorschrijft, maar omdat het de realiteit is in de samenleving. (pag60)
Meer over het werk van Sandra Trienekens is te vinden op: http://www.urbanparadoxes.nl/