Een blog van Karolina Spaic, directeur en regisseur van ZID Theater. Hier houdt ze bij wat de achtergronden en beweegredenen van haar werk zijn, wat haar inspireert en beweegt om op haar eigen manier theater te maken.
I can take any empty space and call it a bare stage.
Peter Brook
Welke ruimte nemen we in met de kunst van vandaag? Of welke nieuwe ruimte kunnen we daarvoor creëren?
Er vindt duidelijk een verschuiving plaats in de rol die theater en kunst innemen in de maatschappij. Wat is het theater van de toekomst en wie maakt die?
In steden zoals Amsterdam verandert de bevolkingssamenstelling in een snel tempo. Het lokale en het globale gaan hand in hand. De kleine verhalen van iemand om de hoek en de grote literaire verhalen smelten met elkaar samen. En het nieuws haalt onze werkelijkheid non-stop in.
We hebben het over de stad als toeristische attractie, maar zijn we ons bewust van hoeveel oorlogen er op dit moment gaande zijn in de wereld? Zijn we er soms al onderdeel van zonder ons hiervan bewust te zijn? En hebben de mensen eigenlijk nog wel behoefte aan theater, vraag ik me soms af.
In landen waar conflicten heersen, waar dictaturen en armoede heersen, heeft theater vaak een helende functie. Het is een broodnodig middel om mensen geestelijk bij elkaar te houden. Een medicijn voor de ziel. Een verband voor de gemeenschap.
Maar hier in Holland, in Europa? Maakt kunst nog een wezenlijk onderdeel uit van onze samenleving?
Wie zijn eigenlijk de mensen die kunst opzoeken? Is er een alternatief om de bestaande paden op te breken? Een nieuw pad aan te leggen naar een kunstvorm die we met elkaar maken, en met elkaar delen? Moeten we niet terug gaan naar de oorsprong, waar het delen van rituelen en verhalen centraal stond?
Ik probeer die nieuwe ruimte voor mij te zien. Geen theater, ook geen circustent. Alleen “een leeg podium”. Of misschien dat niet eens.
Tot nu toe heb ik ervaren dat die nieuwe ruimte voornamelijk wordt gecreëerd door het moment dat de afstand tussen de speler en de toeschouwer kleiner wordt, de grens vervaagt. Op het moment dat wij samen in een ruimte zijn en de uitwisseling van energie op gang komt.
Dat probeer ik met ZID Theater keer op keer voor elkaar te krijgen. Elke voorstelling, elke programma heeft zijn eigen uitdagingen. Straks op 29 april in de Rabozaal is de grote uitdaging om het publiek erbij te betrekken. Een plek als deze schouwburgzaal is een heel moeilijke plek hiervoor. Hij is groot en officieel. De rollen zijn van tevoren verdeeld in wie kijkt en wie speelt, in toeschouwer en speler. Maar in de nieuwe ruimte gebeurt er iets in relatie tot elkaar. Het gaat niet over stenen of gebouwen, het gaat over de beweging naar elkaar toe.
En dat kan juist op dit soort ‘officiële’ plekken een uitdaging zijn. En het gaat ook niet over tribunes op het toneel of acteurs tussen het publiek. Dat is niet wat ik bedoel. Het gaat, wat mij betreft over de energie die gaat stromen. Van het podium naar de zaal en terug.
Dat is de uitdaging, waar ik naar streef.